Vrijdag 6 mei is het zover: Expeditie NEXT 2022! Duizenden kinderen nemen de oude universiteitsstad Franeker over. Samen met hogescholen, universiteiten, wetenschapsmusea uit heel Nederland en de Academie van Franeker brengen zij het studentenleven weer voor een dag terug. Het festival vormt de aftrap van de Arcadia, een groots (inter)nationaal cultureel evenement van 100 dagen in Fryslân. Wat kun je verwachten op Expeditie NEXT? Grote namen zoals Diederik Gommers, Eveline Crone, Klaas van Kruistum en Dennis Wiersma (minister voor Primair en Voortgezet Onderwijs) zijn er in ieder geval! 

200 wetenschappers richting Franeker – Expeditie NEXT telt 113 activiteiten waarvan 31 opstellingen, 28 workshops, 11 experimenten en 3 live onderzoeken met ruim 200 wetenschappers. Samen met Nova Next en haar zes vrienden kunnen kinderen kunnen van alles doen en beleven tijdens expedities. De expedities zorgen ervoor dat ieder kind een eigen route kan maken en lopen. Voor ieder wat wils! Zo geeft eerste vrouwelijke Nederlandse astronaute Mindy Howard een college over hoe je astronaut wordt. Bij ‘Vraag Maar Raak’ stellen kinderen samen met presentatrice Anna Gimbrère vragen aan bekende wetenschappers zoals Anne Schulp, Marcel Levi en Eveline Crone. Dat doen ze onder het wereldberoemde kunstwerk GAIA (zie foto), wat in samenwerking met Arcadia naar Fryslân is gehaald. Na het festival hangt het kunstwerk, dat eerder boven de wereldleiders hing tijdens de Klimaattop in Glasgow, nog twee weken in Franeker, voordat het op tournee door de rest van Friesland gaat naar o.a. Oerol.

BEKIJK HIER HET HELE PROGRAMMA

Fries programma – Ook Friese onderzoekers en organisaties doen mee. Bij ‘Friesland Waterland’ leren kinderen alles over de kracht van water en de bijzondere rol van water in de provincie, dit onderdeel is een samenwerking tussen de Academie van Franeker, Wetsus en Wetterskip Fryslân. Afvalbewerkingsbedrijf Omrin geeft bezoekers een kijkje in de wondere wereld van afval. Pabo-studenten van NHL Stenden uit Leeuwarden hebben als onderdeel van hun opleiding een Grutto–spel gemaakt, al spelend leren kinderen alles over onze nationale vogel. GGZ Friesland neemt  VR-brillen mee, waarmee ze laten zien hoe deze kunnen helpen bij het overwinnen van hoogtevrees. Het Friese Keunstwurk, experts op het gebied van cultuureducatie, gaan samen met kinderen op zoek naar hun eigen talent en laten zien dat iedereen talent heeft.

Dankzij kunsthistorica Madelon Simons (Universiteit van Amsterdam) kunnen kinderen een virtuele tijdreis maken naar het Franeker van 1550, waarbij ze worden uitgedaagd om de leeftijd van de huizen te herkennen. Historica Barbara Henkes (Rijksuniversiteit Groningen) laat kinderen onderzoek doen naar het slavernij van Franeker. In ‘Tumult in Franeker’ speelt student David Gorlaeus de hoofdrol, hij leidt bezoekers rond en vertelt zo over het academisch verleden van de stad.  Dat verleden komt op 6 mei weer echt tot leven: zeven figuren uit de academische geschiedenis zijn onderdeel van de Vossenjacht van Franeker. 

Vandaag, maandag 2 mei, lanceren Koninklijke Eise Eisinga Planetarium en Museum Martena de digitale escaperoom ‘Ontrafel Franeker’. De twee musea uit Franeker bundelen hun krachten om kinderen te enthousiasmeren voor de musea en de geschiedenis van de oude universiteitsstad Franeker. Het spel is een voorproefje waarmee kinderen via spannende avonturen de stad en haar geschiedenis al kunnen ontdekken. Vrijdag komen ook uit de rest van het land musea naar Franeker: Discovery Museum uit Kerkrade, Museon-Omniversum uit Den Haag en Cosmos Sterrenwacht uit Lattrop hebben speciaal voor Expeditie NEXT toffe opstellingen voor kinderen gemaakt!

 Ontrafel Franeker: een stad met rijke geschiedenis – De digitale escaperoom neemt kinderen tussen de 9 en 12 jaar mee in de academische geschiedenis van Franeker. Aan de start van het spel staan de kinderen voor een uitdaging, die ze moeten oplossen. Bekende Franekers zoals Eise Eisinga, de maker van het oudste planetarium ter wereld, en Anna Maria van Schurman, de eerste vrouwelijke student van Nederland, begeleiden de deelnemers in hun zoektocht naar de oplossing van het spel. 

“We hebben de escaperoom bedacht om het museum naar de belevingswereld van de jeugd toe te brengen. Met dit spel hopen we dat ze zo enthousiast en nieuwsgierig worden naar het museum dat ze achter het scherm vandaan komen en later ook echt een bezoek brengen aan onze musea,” aldus bedenker …. , die bij … werkt.

 Samenwerking tussen NWA en verschillende musea – De Nationale Wetenschapsagenda (NWA), onderdeel van de NWO en een programma in samenwerking met landelijke kennispartners, schreef vorig jaar een open call uit onder Nederlandse om plannen te ontwikkelen voor innovatieve en wetenschappelijke opstellingen, om zo wetenschapscommunicatie een impuls te geven. De gezamenlijke inzending van het Koninklijke Eise Eisinga Planetarium en het Martena Museum werd geselecteerd, waarna ze samen met Visual Communication Agency Einfach de escaperoom hebben ontwikkeld. Naast de twee Friese musea werden ook Discovery Museum, Cosmos Sterrenwacht, Museon-Omniversum geselecteerd om hun inzendingen daadwerkelijk te ontwikkelen. Deze gaan op 6 mei in première tijdens Expeditie NEXT.

”De Nationale Wetenschapsagenda (NWA) heeft als taak om Nederlanders, jong en oud, bekend te maken met het belang van en enthousiast te maken voor de wetenschap. We zijn dan ook blij dat we hebben kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de innovatieve digitale escaperoom ‘Ontrafel Franeker’. Het is bijzonder hoe de musea hun kennis en collectie in het spel hebben weten te gieten om zo kinderen op een nieuwe manier te prikkelen”, aldus [naam projectleider Expeditie NEXT/woordvoerder NWA].

Discovery Museum komt vanuit Kerkrade naar Expeditie NEXT. Zij hebben rond het thema nepnieuws de escaperoom Zeker weten? gemaakt. Kinderen moeten als echte wetenschappers vragen stellen en op zoek naar antwoorden. Kinderen leren verhalenderwijs hoe ze valse informatie kunnen herkennen in bijvoorbeeld Facebookberichten. Als het goed is vinden ze onderweg ook de uitgang.

Cosmos Sterrenwacht, uit het Overijsselse Lattrop, laat kinderen op Expeditie NEXT gamend door ons zonnestelsel reizen. Het is één van de drie innovatieve spelideeën van Cosmos Sterrenwacht, die als doel hebben om de jeugd meer te leren over onze zon en het heelal.

Museon-Omniversum uit Den Haag neemt kinderen mee in een wetenschapslab in een caravan. Op Camping de Betere Wereld worden kinderen uitgedaagd om zelf na te denken over hoe ze de wereld kunnen verbeteren.  De Sustaiable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties helpen ze daarbij. Zo leer je bijvoorbeeld bij de barbecue over kweekvlees en alternatieven voor vlees en bij het badmintonracket waarom bewegen zo goed voor je is. Zo maken de kinderen kennis met creatieve oplossingen voor een duurzame toekomst.

Expeditie NEXT zelf onderwerp van onderzoek – IMPACTLAB, een interuniversitaire onderzoeksgroep van de Universiteit Utrecht en de Universiteit Leiden, meet op Expeditie NEXT de effecten van wetenschapscommunicatie op kinderen en hun verzorgers. Buiten de algemene festivalervaring worden de vier museumopstellingen hierin specifiek meegenomen. 

Ward Peeters, onderzoekscoördinator van IMPACTLAB vertelt: “Naar de beleving van wetenschap in festivalvorm is in Nederland nog weinig onderzoek gedaan. We begeleiden verschillende activiteiten op het festival en willen, samen met hen, drie vragen beantwoorden, namelijk wie bezoekt het festival, hoe wordt het beleefd en wat nemen de bezoekers mee naar huis? Dit doen we niet door middel van een vragenlijst, maar op creatieve manieren. Zo vragen we kinderen bijvoorbeeld om hun mening te geven en zo de schatkist van de Wetenschat te vullen. Op die manier onderzoeken we hoe Expeditie NEXT kan bijdragen aan het verkleinen van de kloof tussen de maatschappij en de wetenschap.’’

Let op! Kom je met de auto naar Expeditie NEXT? Er zijn werkzaamheden op de Afsluitdijk en de A31. Dit leidt ongetwijfeld tot wat extra reistijd, hou hier rekening mee.

De A31 is de snelweg richting die langs Franeker komt. Helaas is de juiste afslag naar Franeker, afrit 20, dit weekend afgesloten. Hou de Rijkswaterstaat-borden langs de snelweg in de gaten of  volg de aangepaste route:

• Kom je vanuit het westen? Neem afrit 19, Harlingen-Havens.
• Kom je vanuit het oosten? Neem afrit 21, Dronryp.

Parkeren – In Franeker kun je de borden van Expeditie NEXT volgen richting de parkeerplekken. Parkeren kan op de Burgemeester J. Dijkstraweg. Hier kun je parkeren in de ‘berm’ tussen de twee rotondes aan de Burgemeester Juckemastraat en de Hertog van Saxenlaan. Op je navigatie vul je als bestemming Burgemeester J. Dijkstraweg in.